In een vorige column stelde ik de vraag wanneer je voor het laatst een vogel heb horen zingen. Dat is een toets van onze spirituele gevoeligheid. In AD van 30 januari verscheen een artikel over de bètakleuter als een perfecte wetenschapper. Zes universiteiten hebben wegen gezocht om de nieuwsgierigheid van jonge kinderen op bètagebied te stimuleren, gezien de teruglopende belangstelling voor bèta studies.
Met het project hopen de wetenschappers dat de kinderen ook op latere leeftijd hun nieuwsgierigheid blijven behouden. Op school ligt de nadruk vaak te eenzijdig op kennisoverdracht, waardoor verwondering en nieuwsgierigheid sterk verslappen en mogelijk daarmee ook voor bètawetenschap. Natuurwetenschappers worden meest bezield door verwondering en nieuwsgierigheid voor de geheimen van de natuur. De spirituele kracht van mensen wordt gevoed door deze verwondering over de onbegrijpelijke zaken en gebeurtenissen in ons leven waar we geen verstandelijk antwoord voor vinden.
Het gaat om een zoektocht naar het mysterie van het leven, waar we van nature naar zoeken. Het kind wordt ermee geboren. Onbewust wil het de beperking van zijn bestaan overstijgen. Dat doet het door verwondering en experimenteren. Zie hoe het kind telkens weer een glas laat vallen om vol verwachting te kijken waarheen het rolt. Mama verbiedt het en toch zet het kind door, totdat het glas kapot valt.
Nu weet het kind het en is voldaan. Het kind wil zoeken, experimenteren en geniet vol bewondering van de geheimen van het leven. Ouders zijn geneigd meteen uitleg te geven en op school wordt dit versterkt. Vaak zijn ouders en opvoeders te rationeel ingesteld om zich te laten meenemen in het enthousiasme van kinderen en daarmee sluiten ze zich voor de spirituele energie van het kind.
Het kind systeem is in ons leven de bron van spiritualiteit en daarmee ook de bron van verwondering, van creativiteit en van warmte. Zonder kind wordt een organisatie een machinesysteem zonder hart. Vooral in het onderwijs en in de zorgsector is het van belang het kind weer tot leven te brengen.
In memoriam
Beste Paul,
ik sluit me volledig bij uw visie aan omdat ik dit als kind dit bewust heb ervaren. Zoals vele anderen werd ook ik beperkt in mijn intrinsieke drang om het leven ten volle te ervaren, iets wat me gelukkig altijd is bijgebleven en een lijdraad voor mijn leven is geworden. Dat werd door mijn ouders als koppigheid gezien, maar voelde voor mijzelf aan als noodzaak om te blijven ervaren.
Op jonge leeftijd – ik was pas 7 jaar – was ik mij bewust dat mijn ouders vanuit hun eigen ervaring (zelf ingeperkt te zijn als gevolg van verwachtingen, cultuur, tijdsgeest) en de daarop rustende frustratie en tegelijkertijd liefde, dit ook op mij projecteerden. Want volgens mij ontspruit zoiets uit beperking en onvoorwaardelijke liefde tegelijk, immers we leven in een duale wereld. Dit beseffende kon ik ze alleen maar liefde geven in plaats van koppig zijn, en heb ik mijn onderzoeksdrang naar binnen en naar buiten (de wereld) gericht. Dat was de mooiste les van mijn leven die me veel respect voor het leven en de planeet heeft opgeleverd.
Ook ik zie de beperkingen en de worsteling van het zakenleven en het onderwijs. Het is daarom dat ik waar ik kan ook aan mensen mijn verhaal vertel over ouderschap en management, en die is simpel: projecteer geen eigen oude pijn op iemand anders en zeker niet op een kind, maar faciliteer het door ruimte, liefde, compassie en heldere grenzen te bieden. Kijk tegelijk je eigen pijn aan en doorleef het. En of het kind nu 3 of 40 is, faciliteren en self-less support zullen altijd het beste resultaat geven.
Met vriendelijke groet,
Marco van Rossen
Beste Paul,
Erg mooi! Toch ben ik zo arrogant om er iets aan toe te voegen. Zie het als verbale hygiene. Het verworden tot een kind, lijkt me niet handig. Demente ouderen zie ik niet als mijn streven. Naar mijn idee gaat het over worden als een kind. Zoals Tjeu van der Berk schreef, het leven van kind, (onschuld) wasdom (schuld) en een spirituele ontwikkelde volwassene (vernieuwde onschuld). Dit betekent naar mijn idee het lef hebben om elke keer opnieuw te kijken met “vernieuwde” ogen. De ogen van een kind. De ervaring gebruikend als zijnde een van de vele toetsstenen in plaats van “de waarheid”.
Hartelijke groet,
Wilbrand Kuijt
Beste Paul,
Net als alle andere reacties…Ik kan me erin vinden. Het is toch heerlijk als je impulsief, nieuwsgierig, ontdekkend en nieuwsgierig kan zijn.
Zelf heb ik het boekje “grote denkers, kleine denkers” (filosoferen met kinderen) Ontzettend inspirerend om af en toe een bladzijde in open te slaan. En wat zou het heerlijk zijn als zo’n filosofisch uitgangspunt in de zorgsector als uitgangspunt voor de vergaderingen kan dienen.
bv. “Waarom is er geen ministerie van gekke plannetjes?” (komt uit dat boekje)
Er hoeft maar 1 gek plan te zijn om de zorg (en onderwijs) weer een stuk bezielder en menselijker te maken. Dank voor je colomn!
Geachte heer de Blot,
Heel hartelijk dank voor deze column, dit maakt manifest wat mij als leerkracht, directeur en nu onderwijs-adviseur dreef en nog altijd drijft. De verwondering en de nieuwsgierigheid van kinderen wekken en hun enthousiasme stimuleren.. Ik hoop op 31 maart a.s. aanwezig te zijn bij uw lezing op Windesheim voor schoolleiders, ik hoop dat U in die lezing ook onderdelen van dit verhaal kunt en wilt meenemen. Leiderschap met hart en ziel begint met een open oog voor kinderen, wat kunenn we daar veel van leren.
Pieter Oosterhof
Beste Paul, kind van de aarde 😉
Heel mooi en inspirerend artikel, dank! Toverde direct een glimlach op mijn gezicht en vooral de reactie van volwassen mensenkinderen, die allemaal een kinderlijke wens naar vrijheid uiten. Vrij zijn om weer kind te mogen zijn en de wijsheid die op jonge leeftijd al groots aanwezig is.
Conditionering maakt dat we veel ‘kind in ons zelf’ verliezen. De oproep om het vrije kind in onszelf opnieuw te omarmen onderschrijf ik. Het voorstel om te leren van onze kinderen zou ik daarbij willen concretiseren: ouders in de klas en kinderen er voor. Lijkt me een hele toffe ervaring voor alle betrokken partijen. Lost gelijk ons lerarenprobleem op, al gaat het daar niet over. Laten we klein beginnen: 1 keer per maand verplichte kost voor ouders om in de schoolbanken te zitten en naar hun kinderen te luisteren…
Zelf werk ik veel met familie opstellingen en het verwondert mij iedere keer weer op het moment we met kinderen erbij werken, sneller helder en duidelijk wordt wanneer er rust in het systeem komt. Met andere woorden: kinderen weten 9 van de 10 keer feilloos hoe het zit! Meer gebruik maken van deze mogelijkheden lijkt mij.
Brengt ons vanzelf weer terug naar verwondering, inspiratie, creativiteit en kinderlijk verlangen naar spiritualiteit (= voor mij zingeving). Kijken door de ogen van kinderen naar de problemen, uitdagingen van vandaag, maakt het luisteren naar de vogeltjes weer mogelijk…
Met kinderlijke groet,
Mark van den Heuvel
[…] opende ik mijn RSS reader en las wat blogs. Er zat een hele mooie blogpost tussen van Paul de Blot: De kleuter is reeds spiritueel. Het gaat over verwondering en nieuwsgierigheid, over dat het kind wil zoeken en experimenteren. […]
Beste Paul,
Ik ken u niet maar lees alles van u, dus met schroom schrijf ik beste.
Van mijn grootouders en mijn moeder heb ik geleerd als kind de natuur te zien. een heel leven lang (52) geniet ik ervan. Het is zo simpel onze kinderen te leren in contact te staan met het leven, de natuur. Kinderen brengen ons ook in contact met dit alles.
Het effect gaat een leven lang door.
Mijn moeder is nu 80 jaar en dement, elke week maak ik een wandeling met haar, ondanks haar dementie ziet ze elk bloempje en hoort ze elk vogeltje, ze staat dan stil, vol bewondering. De wandelingen met haar zijn prachtige momenten, in contact met het leven. Nooit heb ik zo’n contact gevoelt als nu met haar.
Elke dag doe ik twee oefeningen, ik kijk naar de natuur, hoe klein dan ook. Ik ervaar mij dan een onderdeel van die natuur, ik kijk dan niet als buitenstaander, maar zie mij zelf ook als onderdeel. Dus niet kijk daar die eendjes, maar samen met de eendjes. Het vervult mij van geluk te ervaren dat je onderdeel bent van het geheel.
Als psycholoog geef ik mijn klanten deze opdracht ook nogal eens mee, soms oefenen we samen, het gaat dan diep en is zo mooi. Het zakt dan gewoon door de depressie heen.
Met vriendelijk groet
George Smits
Bedankt Paul, je prachtige blogpost heeft mijn geïnspireerd en aangezet om meer te leren van mijn dochter.
Logia nummer 4;
Jezus sprak: “De grijsaard zal in zijn dagen niet aarzelen, een klein kind van 7 dagen naar de plaats des levens te vragen, en hij zal leven. Want vele eersten zullen de laatsten worden. En zij zullen één worden.”
Verklaring:
Een klein kind van 7 dagen is nog onbevangen, nog niet opgezadeld met de bagage van de cultuur. Het speelt geen toneel en is zichzelf. Het heeft noch valse behoeften, noch bezit. Het kent verleden, noch toekomst en kent geen angsten, problemen of zorgen. Het leeft in het nu en is mannelijk noch vrouwelijk in gedrag. Het kent niet de gespletenheid en onechtheid van de volwassenen. Als je echt wil leven moet je dus worden als de kinderen.
Beste Paul,
Heel erg mooi hoe je dit beschrijft, en dat ik precies wat ik zie in mijn kleinkinderen.
Ik verbaas me ook hoe wijs kleine kinderen al zijn en hoeveel we van hen kunnen leren.
Ze zijn nog zo eerlijk en staan open voor alles wat er om hen heen gebeurt. Hoe jammer is het als ze door ouders, leraren of anderen beïnvloedt worden en dat ze zich daarnaar gaan gedragen. Zoals een ander het van hen verwacht. En dat geldt natruulijk ook voor ieder van ons. Hebben we niet bijna allemaal geleerd te doen wat er van ons werd verwacht? Ik wil daarom vurig pleiten om kinderen vanaf de basisischool een stukje persoonlijke ontwikkeling mee te geven, zodat ieder kind leert om te vertrouwen op zijn eigen waarneming, intuïtie en gevoelens, zodat het leert zijn eigen dromen en wensen te volgen. Ik ben ervan overtuigd dat zij dan meer kans maken om later gelukkige en evenwichtige mensen te worden.
Hartelijke groet
Corien
Omgaan met kindren en verwondering:
Als we dezelfde dingen blijven doen terwijl we nieuwe resultaten verwachten, dan is dat volslagen gekheid.
Albert Einstein
Ans Nijland
Heerlijk zoals u schrijft. De verwondering, de nieuwsgierigheid en de vragen van kinderen. Best wel eens lastig te beantwoorden. Samen zoeken naar de beleving ervan is prachtig. Van mijn kinderen heb ik veel meer geleerd dan van boekenkennis welke ik in mijn hoofd moest vastzetten. Veel hiervan ben ik kwijtgeraakt waardoor ruimte ontstond nieuwe ervaringen aan te gaan.
Hartelijke groet
Dank je Paul.
laten we het kind in ons koesteren!
Groet,
Paul JM Elsen
lieve wijze Paul,
al die magische films, harry potter etc, geven aan hoezeer ook de volwassen mens weer wil geloven in sprookjes en het mystieke, men wil weer geinspireerd worden door het spelende innerlijke kind zonder kinderachtig te zijn, dit is volgens mij het individuatieproices zoals Jung dat noemt.
kinderen die zo wijs zijn en zo onbevangen zijn mijn voortdurende bron.
daar hoort genieten bij en spelen. ik wens iedereen zijn eigen innerlijk kind toe
Hallo Paul
Ergens las ik dat je een tijd gewerkt hebt in gezinnen om daar het gezin beter te bestuderen. Het lijkt me leuk als u daar een keer wat meer over verteld, wat een prachtig voorbeeld van werkelijk in de realiteit kijken in plaats van achter de boeken blijven zitten.
Geachte heer De Blot,
Spiritualiteit is een veel misbruikt woord aan het worden.
Een meestal ongedefinieerd begrip waarvan bijna iedereen een ander concept heeft.
Verwondering? Waarvoor?
Ik zie het leven niet als mysterie.
De natuur heeft geen geheimen.
Het is geen persoon !
Telkens weer een glas laten rollen tot het breekt?
Dat doen intelligente kinderen niet, die observeren de wereld om zich heen.
Grote kans dat ze al een keer een glas hebben zien breken voordat ze er zelf mee gaan “spelen” .
Fouten maken als de beste manier van leren?
Populaire bullshit.
Vitueel spelen (simuleren en modelleren) met de computer is veel effectiever.
Of imitatie van geobserveerd gedrag dat werkt.
Nieuwsgierige kinderen stellen veel vragen en willen zinvolle antwoorden.
Geen mystieke verhalen en pseudo kennis die hen verwarren.
Kinderen hebben een genetische voorkeur voor de Alpha of Beta richting.
Belangstelling kweken voor het een of het ander is zeker bij kleine kinderen zinloos.
Het niet aansluiten bij de eigen belevingswereld is zonder meer schadelijk.
Ben wel nieuwsgierig naar meer kennis en voed mijn kind ook zo op.
Met nieuwsgierigheid, maar zonder mysteries, verwondering, ongrijpbare spiritualiteit en onnodige paradoxen. En zeker krities naar wat wordt aangeboden als oncontroleerbare “bewezen” kennis en waarheid.
Met vriendelijke groet ,
Hein de Vries Robles
Beste Hein, Je antwoord ziet er strak uit. Alles lijkt mij in jouw wereld logisch te verklaren. Wat is mis in je betoog (behalve dat het misbruikt wordt) is wat voor jou nu spiritualiteit is?
Hartelijke groet, Ronald
Hallo Ronald,
ik ben het daar mee eens. Ik ben momenteel bezig om uit het presteren te geraken. Ik voel me soms een gevangene van opvoeding en scholing, maar de weg eruit betekent vrijheid. En graag wil ik daar naartoe groeien. Hieronder in de reacties van mensen voel ik ook de vrijheid waar ik naar verlang. En die vrijheid wordt ook beschreven door Paul. Het antwoord van Hein komt mij over als van iemand die gevangen zit (zoals ik), maar die een artikel wat gaat over vrijheid als een bedreiging ziet. En daardoor tegen dat artikel gaat schoppen. Een gevangenis kan ook heel veilig aanvoelen en doordat er altijd al in geleefd werd als prettig.
Groet Remko
Ik zie opeens bij mijn reactie dat ik tot Prof. dr. ben gepromoveerd!
Ik zie dat iedereen intussen Professor Dr. is die een antwoord geeft. Spiritualiteit op zijn best :-).
We zouden het eens om moeten draaien: Volwassenen die ‘les’ krijgen van kinderen! Lang leve het kind in ons!
Hallo Paul de Blot,
Het kind in je, koester het! Dat heb ik mij reeds lange tijd voorgenomen.
Maar dat ik met mijn rationele reactie mijn kinderen kan beperken wist ik niet.
Zal daar de komende tijd eens op letten, en waar nodig dingen gewoon laten gebeuren.
Groeten,
Jos de Jong
Wie speelt er mee?
Beste Paul ik ben het helemaal met u eens. Laat het leven weer een speeltuin zijn!
Maar de realiteit van het ‘gewone’ leven is weerbarstig en weinig ‘kindvriendelijk’. Ik zou wel eens een experiment willen doen waarin we met een aantal mensen een project aanpakken vanuit kinderlijke verwondering. Uitgangspunt kan dan zijn een situatie met een vraag. Bijvoorbeeld: mijn man zit sinds kort in een rolstoel en is op zoek naar een leuke tijdbesteding zonder zich ‘gehandicapt te voelen’. Ik zou het leuk vinden om samen met hem en een bijv. 5 andere kinderlijke verwonderaars te experimenteren in ‘leuke dingen doen als je niet meer zelfstandig kunt lopen’. Waar kom je dan? Hoe gaat dat? Gaan we kruipspelletjes doen of zoiets? Of gaan we een speciale mobiel in elkaar knutselen, waar we samen mee de wereld in trekken? Of… organiseren we feestjes waar we nog veel meer kinderlijke verwonderaars en/of rolstoelers uitnodigen om mee te doen?
Wie speelt er mee?
Gaan we na afloop ons verhaal vertellen aan ‘meneer Paul’ en de rest van de wereld, zodat ze aangestoken worden door ons enthousiasme.
Laat maar horen of je mee wilt doen.
Cora
Dag Paul,
Hartelijk dank weer voor uw artikel. Mooi! Zo is het, de verwondering en openheid van een kind. Heel dichtbij en klein en daarmee rakend aan de grootsheid van het Al. Ik denk dat mooie eigenschappen zijn om tot groei te komen, individueel maar ook zeker binnen een organisatie of bedrijf: openheid en verwondering. Jezelf meer de vraag stellen bij het zoeken naar oplossingen: ‘Waarom niet?’
Vanuit diezelfde verwondering herken ik de wijsheid in kinderen. Ook uit mijn eigen herinnering ken ik opvattingen waar volwassenen toentertijd niets mee konden, maar waarvan ik nu weet dat het wel degelijk klopt. Alleen mis je als kind een referentiekader en ben je in die zin afhankelijk van het kader dat opvoeders je verschaffen. Vervolgens mag je je in je verdere leven je eigen kaders weer gaan herdefiniëren. Dat heet dan groei. 🙂
Genietend van een koppeltje duiven die de lente aan het oefenen zijn,
Hartegroet,
Vonny Nuijten
Geachte Paul de Blot,
Een werkelijk mooi betoog waar ik het zeer mee eens ben!
Binnenkort(in maart 2010) verschijnt het volgende boek van Hans Stolp:
‘De levensopdracht van Nieuwetijdskinderen’ -wie ze zijn en wat ze ons leren-
uitg. Ankh-Hermes / ISBN 978 90 202 04018
Met een hartelijke groet,
Anne Marie Willermann
Alweer een prachtige column, over een onderwerp dat mij zeer aan het hart gaat. Ik ben moeder van twee prachtige zonen (3 en 4,5 jaar), die er nog lustig op los fantaseren en vol verwondering de wereld bekijken. De oudste zit op school en daar doen ze hun best om creativiteit te stimuleren, maar het systeem werkt niet altijd mee. Wat moet ik nu met een cito-toets voor 4-jarigen? Het moeten voldoen aan de normen begint naar mijn idee al veel te vroeg. Mijn kinderen halen bij mij het kind weer naar boven, laten mij anders naar allerlei dingen kijken, ik op mijn beurt doe mijn best hun te helpen zo veel mogelijk en zo lang mogelijk kind te blijven en de verwondering vast te houden. Het is volgens mij ook niet toevallig dat ik juist sinds ik moeder ben in mijn werk weer zoveel creativiteit en inspiratie gevonden heb, onder andere in de vorm van het toepassen van storytelling binnen organisaties!
Hallo Paul,
wat fijn om te lezen! Ik vind kinderen heel inspirerend!
Toen onze kinderen klein waren, leerden wij meer van hen.
Nu zijn we afgelopen dinsdag opa en oma geworden van
een kleinzoon,…….
We mogen het opmieuw gaan beleven,……….
Geweldig,
Het leven is mooi,
Hartelijke groet,
Els Duivenvoorden