Op duurzaamheid gericht onderwijs

19

Een crisis kenmerkt zich doordat vertrouwde zekerheden wegvallen. De verstandelijke berekenbaarheid van de situatie valt weg in de crisis en men raakt in paniek. Dat is op bijna alle niveaus herkenbaar, zoals bij de Europese samenwerking en in het politieke beleid door de onbeheersbaarheid van het bankwezen. Er is nieuw inzicht nodig om te beseffen wat er gaande is en waar het eigenlijk om gaat. Dat is de vraag van de zin van ons leven, een vraag die niet door het verstand alleen kan worden beantwoord.

Er is een bewustwording nodig om tot innerlijk houvast te komen vanuit een diepere zekerheid op ons bestaansniveau. Naast onze zintuiglijke en verstandelijke zekerheden beschikken we ook over een innerlijke zekerheid vanuit ons hart. Dat is een spiritueel inzicht.

Onze zintuiglijke en verstandelijke kennis is beperkt, maar onze geestelijke zekerheden zijn veel meer omvattend. Een moeder kan intuïtief aanvoelen dat haar kind ziek is. Geliefden herkennen zonder woorden de gevoelens van elkaar. Er waren stammen die aanvoelden dat de tsunami opkwam en waren in staat tijdig te vluchten. De eskimo’s weten zonder wegwijzers en kompas de weg te vinden. Dit innerlijke inzicht is iedereen aangeboren maar het vereist wel oefening. Een kind oefent zich spontaan door zijn nieuwsgierigheid en grote  verwondering. Het wordt geboeid door alles wat leeft en in zijn hart komt het tot diepgaande innerlijke zekerheden. De wijsheid van het kind kan voor menig ouder een belangrijke leerschool zijn.

Jammer genoeg wordt deze innerlijke wijsheid snel afgeleerd als het kind zo snel mogelijk moet leren denken. De kracht van het hart wordt daarmee verschoven naar het rationele  houvast, door de zekerheden die van buiten af worden aangeleerd met het verstand. De verstandelijke vermogens worden allesomvattend en het inzicht van het hart verstilt. Het succes van het onderwijsbeleid wordt bepaald door de Cito-toets, door examens en diploma’s.

Gelukkig zijn er nog mensen die hun zekerheid van het hart weten te behouden. Dat is vaak bij mensen die verstandelijk minder hoog worden gekwalificeerd. Ook in de kunst blijft de creatieve zekerheid van binnenuit behouden. Daarom is de kunst van groot belang voor de opvoeding. Jammer genoeg zijn zowel kunst als opvoeding slachtoffer van het kaasschaaf- beleid van de bezuiniging.

Duurzaamheid wordt gedragen door mensen die in staat zijn in een crisistijd tot vernieuwing te komen. Dat doen ze vanuit innerlijke zekerheden die gevoed worden door de gevoeligheid van het hart. Het hart is de energiebron van de liefde voor het leven. Het kind staat nog onbevooroordeeld vol bewondering open voor de rijkdom van het leven. Het leert die beter kennen door er met zorg mee te spelen, samen met anderen. Zo komt het tot ervaring en tot nadenken. Een ideaal onderwijssysteem is meer gericht op het leren ervaren van het leven door ermee te spelen, zich erover te verwonderen, erover na te denken en zo tot een innerlijke zekerheid te komen naast een verstandelijk inzicht.

Paul de Blot SJIn memoriam

Paul de Blot SJ (1924 ~ 2019)
Honorair Hoogleraar Business Spiritualiteit
Nyenrode Business Universiteit

19 REACTIES

  1. Heel mooi en waar.
    Onze jongste kinderen (5, 6 en 6) zitten op de Vrije School, waar kinderen gelukkig nog een belevende, onderzoekende, voelende kleuter mogen zijn en waar de cognitieve bedenksels en schoolse verplichtingen gelukkig nog een ver van mijn bed show zijn.
    Ben benieuwd hoe u tegen dit soort onderwijs aankijkt!
    Groet,
    Alma

  2. Geachte Paul de Blot,

    Wederom een zeer inspirerend geschreven stuk.
    De laatste alinea is uit het hart gegeven. In mijn dagelijks leven werk ik als leerkracht op de basisschool en probeer zoveel mogelijk vanuit het hart te leven. Je krijgt dan uit eindelijk ook de respons terug van zowel leerlingen als van hun ouders als van collegae. In de 25 jaar dat ik dit vak nu mag uitoefenen is dit alleen maar gegroeid door een stuk levenswijsheid.
    Uw drie vragen die dagelijks weer de ronde doen bij mij persoonlijk als in mijn werkomgeving ( waar ben ik vandaag dankbaar voor, wat heb ik geleerd, wat kan ik verbeteren) zijn een rode draad.
    Ik hoop dat het onderwijssysteem uiteindelijk zo zal worden dat ieder mensenkind daar zijn uitdaging kan vinden en dus leert te “zijn” vanuit zijn of haar hart.
    Dat is wat ik probeer uit te dragen, want hopen dat iets gebeurt is leuk maar het uiteindelijk doen is veel belangrijker.
    Dank voor uw inspirerende columns.

    Gerard Baak

  3. Een waarachtige visie die doordringt in de bron van het leven. Ik ben bezig met deze leerschool en vind het zwaar om los te komen van mijn denken en mijn ego. Ook ik ben op jonge leeftijd van dromer in mijn hoofd geschoten en leer nu pas weer vertrouwen op mijn hart. Ik heb zelf nog heel veel te doen op dit gebied, waardoor er gelukkig weinig tijd overblijft om anderen proberen te vertellen wat zij ‘moeten’ doen. Ik kan alleen maar een voorbeeld geven en desgevraagd mijn ervaringen delen. Mijn twee kleinzoons krijgen hopelijk zo een nog leukere en wijzere opa. Wat is het toch leuk om met die gastjes op te trekken. Wie weet leer ik ook nog iets van hen.

  4. Ja, ons Hart! Hoe ver zijn we weggeraakt van ons Hart, maar……we’ re on our way back! Juist nu de Angst zo hoog scoort, zijn we dichter bij Liefde dan ooit.
    We kunnen kiezen en het is aan een ieder van ons om onze keus te maken.
    Liefde of Angst?
    Ik houd een warm pleidooi voor de kracht van ons Hart, voorbij de angst, voorbij deze crisis en alle andere arena’s waarin we ons tegenover elkaar laten plaatsen.
    Laten we een andere plaats zoeken, naast elkaar, samen, in Liefde, nieuw, Levengevend.
    Van Harte aanbevolen.

    Ineke Verdoner – Heart InCompany

  5. Het leven wijst je de weg 😉
    Vertrouwen en innerlijk weten gebruik ik als compas om op koers te blijven.
    Ik zit aan mijn boek te schrijven terwijl onder in beeld de melding binnenkomt van uw nieuwsbrief.
    Het boek dat ik schrijf gaat over een manier om (hooggevoelige) beelddenkers te trainen en te coachen. Ik bedenk daar oefeningen bij en ben een balfabet (beeldig alfabet) aan het samenstellen.
    Ik geloof niet dyslexie, leerachterstanden zijn vaak onnodig (groot), capaciteit en vermogen van kinderen en jongeren wordt niet benut, blijft onbekend. Het vermogen dat absoluut aanwezig is, capaciteit die noodzakelijk is in de zeer nabije toekomst om op creatieve wijze onze maatschappij opnieuw vorm te geven. De huidige maatschappelijke en economische systemen falen, omdat het uitgangspunt niet goed is. De wereld staat nu op zijn kop.
    De (hooggevoelige) beelddenkers zijn sterk ruimtelijk geörienteerd en voor hen is het niet zo moeilijk om die wereld te spiegelen en te draaien.

    Mijn focus ligt nu op het trainen en coachen van kinderen met een leerachterstand. Ik heb geen ‘papieren of diploma’s’. Als kind zei ik tegen mijn moeder dat ik later ‘zielige kindertjes’ ging helpen. Toen ik 9 jaar oud was, hielp ik de juf met jongere kinderen die moeite hadden met lezen. Mijn ouders werden hor en dol van mijn eeuwige vraag ‘waarom?’.
    Mijn stiefdochter is een hooggevoelige beelddenker met een leerachterstand. Ik ben met haar naar een ‘ik leer anders’coach gegaan. Het hielp wel, maar ik vind er nog wat aan ontbreken.
    Dus ik train en coach haar nu zelf, andere kinderen sluiten zich soms spontaan aan, de onderwijzer wil weten hoe ik dat doe, ik schrijf een boek.
    Het is zo simpel, het gaat zo makkelijk, het is zo ontzettend leuk.
    Het leven wijst je de weg 😉

    Hartelijke groet,
    Karin Ridderhof

  6. Recht uit het hart! Heerlijk om te lezen dat er mensen zijn die anders durven denken over ons onderwijsbeleid. Examens/cijfers/toetsen: het maakt ons rationeler dan we aankunnen.
    En wat te denken van de ‘afreken’ cultuur in het onderwijs? Wie heeft er ooit wel eens te horen gekregen “je hebt 10 antwoorden goed” ipv “je het 5 fout”. Dat maakt ook dat wij bang worden om ons hart/gevoel te volgen. Het maakt dat wij als heel jong bang worden voor het oordeel van anderen in plaats dat wij blijven vertrouwen op onszelf.

    Dank voor dit mooie artikel, ik hoop dat veel mensen dit lezen.

  7. Goedenavond Paul,

    Wat een mooi artikel.
    Dit geeft me zeker kracht in een tijd waarin we alles willen normeren en aan kwaliteitssystemen willen hangen, zonder dat we onze doelen definiëren.
    Dank.

  8. Ben benieuwd of de mensen in India in paniek raken?

    De realiteit is dat een mooie illusie of een lelijke?
    Is de realiteit een illusie?
    Het is op zijn minst een gecreëerd iets. Het kan dus verzonnen worden. Relatief.
    Iets laat toe dat die ene realiteit, de ultieme, kan voortleven door de balans en de onbalans ván elke afzonderlijke gecreëerde realiteit. Het ene ding zorgt voor dualisme.
    Het leven is de onbetwistbare -en zelfs dat is het niet- rechtvaardige rechter die bestaat. Het ‘vonnist’ door de zegeviering van de bascule tussen onbalans of balans.
    Het iets bestaat uit twee. Samen maken ze de derde. 1+1=3.
    Het iets is op zichzelf al een kracht. We hebben niet een niet-kracht. Want die is niet krachtig. Die zal nooit uit zichzelf kunnen bestaan. Daarvoor heb je een kracht nodig. Dus er is gewoon maar 1 kracht. Het leven of Chi of Die is altijd positief. Het versterkt alles. Het is ook alles. En omdat het alles is kan het ook net zo goed niets zijn. Dat is de neiging naar onbalans. Maar alleen al die neiging wordt versterkt. Alles wordt versterkt dus zelfs het kleinste deeltje kan bestaan en zal bestaan en daarom bestaat het. Het is er al. Alles.
    Dus jijzelf bent het leven, is het leven en zal het leven zijn.
    Als je wéét dat wie het zelf is en dat jij dat zelf bent en dat je dus onderdeel bent en tevens (tegelijk, zonder te hoeven geven) een bijdrage bent en levert ben je uiteindelijk óók die ultieme zelf. Elke gedachte kan zegevieren.

    Herinner wie je bent, anders zal je niet zijn.

    En wie BEN je dan?!|!?

    • Het zou mooi zijn als u dit alles weer vergeet.

      U wordt dan weer als de kinderen…….onwetend maar vol wijsheid.
      Wijsheid is niet te delen.
      Kennis wel.

      Hoe deel je zonder weg te geven……door het niet te hoeven. Hoeven wordt vertaald naar geloof of vertrouwen. Geloof gebruiken we om het leven te beschrijven…..vertrouwen gebruiken we om een systeem te kunnen classificeren zodat we zogenaamd en gemaakt betrouwbaar mogen en kunnen zijn. We zijn op zoek naar vergoelijking van hetgeen niet-mag. Onuitputtelijk en lijdt naar niets…het kleinste deeltje. Zie Israel/Palestina.
      Het delen van het ene zal altijd lijden naar die ene. Je kan eerlijk delen en niet-eerlijk delen.

      Delen op een schaal zoals we nu doen, 1-100, kapitalisme (zogenaamd zorgt dit voor een uitstijging van die ene) maar 50-50 is ook delen.
      Waarom kan 8 alleen maar bestaan vanuit 1/8 tot 8/8,ste? Wat is dan de helft? 4/8 of 4/4?

  9. Uit het hart gegrepen! Het gevaar bestaat dat we er moedeloos van worden. Daarom vraag ik aandacht voor een positieve actie, onder de kop van:

    Gevraagd: handelingsplan voor motorisch gestoord kleuteronderwijs!

    Het huidige basisonderwijs stelt eisen aan kinderen van groep 1 en2 die absoluut niet bij hun ontwikkeling horen. Te jonge leerlingen moeten uren lang op een stoel zitten om te oefenen op een groot aantal letters van het alfabet, omdat men denkt dat daarmee taalachterstand kan worden voorkomen. Het tegendeel is echter waar: te weinig beweging en spel zorgt voor achterstand in de ontwikkeling van de samenwerking tussen brein en lichaam. Wat een voorbereiding zou moeten zijn op latere leeractiviteiten, werkt juist het tegenovergestelde in de hand: moeite met leren lezen (dyslexie) en rekenen, met als gevolg faalangst en gedragsproblemen. Dit betekent voor veel leerlingen een nodeloos slechte start van hun schoolcarrière en voortijdige schooluitval. De effecten van dit alles op de geestelijke gezondheid van alle betrokkenen en daardoor op de maatschappij, is ronduit schrijnend! Betrokken leerkrachten in heel Nederland die beseffen dat dit anders moet, slaan nu de handen ineen.
    De eerstvolgende bijeenkomst: 30 september a.s. Meer weten? zie http://www.braingym.nl, overige activiteiten, werkgroep Kleutermotoriek

  10. Met veel interesse lees ik uw columns. Ik zelf geef les in Westerse Hermetica. Ik herken veel van de inzichten die u in uw column beschrijft. Door de toenemende mechanisering van de maatschappij kunnen veel mensen hun spirituele doelen niet meer vervullen in hun arbeidsleven. Daardoor verliezen mensen het contact met zaken die hen vervullen, en worden ze steeds meer afgeknepen van hun natuurlijke inspiratiebronnen.

    Een voorbeeld zijn de kunstenaars; veel kunstenaars – wier product van oudsher altijd was om schoonheid te produceren, de mythische en heilige verhalen te vertolken en zo voedsel voor de ziel te producen. Door de toenemende mechanisering zijn velen outcasts geworden in deze maatschappij, en produceren dissonanten in de hoop ‘de vernieuwer’ te worden en daardoor te kunnen overleven.

    Datzelfde proces gebeurt in toenemende mate in steeds meer beroepen; gaandeweg de ‘roeping’ uit het beroep gefilterd door die economische kaasschaaf, en het werk wat veel mensen doen wordt steeds mechanischer.

    Mensen kunnen steeds moeilijker de kost verdienen met behoud van de liefde die het ontwikkelen van en werken met de aangeboren talenten meebrengt.

    Daarbij komt dat natuurlijke samenlevingsverbanden zoals gezinnen en families steeds meer worden gescheiden doordat het vanwege economische redenen niet meer altijd mogelijk is om dicht bij elkaar te wonen en elkaar te steunen. Het meest schrijnende voorbeeld hiervan is dat zelfs de opvoeding van de allerkleinste kinderen al wordt uitbesteed aan professionals, waardoor er al op jonge leeftijd -in de uiterst belangrijk inprentingsfase – hechtingsproblemen ontstaan.

    Meneer de Blot, ik maak me eigenlijk best wel veel zorgen over de toenemende gevoelsarmoede en zielloosheid die terrein wint in het bewustzijn van de mensen.

    Ik zie de economische crisis als uitdaging om weer in waarden en ervaringen te gaan denken ipv in geld. Niet elk economisch product is fysiek, er zijn mooie producten die geen milieuvervuiling veroorzaken. Een intensieve schoonheidservaring kan een levensveranderend effect hebben op mensen. Gegrepen worden door het ontzag voor de natuur, diepe realisaties krijgen door een interne dialoog, werken op de vleugels van inspiratie: dat draag je voor altijd in je mee, is gezond voor lijf en ziel, en heeft zijn uitstraling naar de sociale omgeving.

    U heeft volkomen gelijk wanneer u zegt dat de innerlijke wijsheid in het hart woont. Maar bij veel mensen is het hart verwond geraakt, en zit het achter dikke muren verstopt. Er is werk nodig om mensen weer in verbinding te brengen met hun hart.

    Wanneer je jezelf gezond wilt voeden, dan let op hoe je eten geproduceerd wordt. Op geestelijke en emotioneel gebied geldt dit ook:

    Wanneer je ‘voedsel voor de ziel’ tot je neemt, let je erop welke impact geestelijk voedsel heeft op hoe je je voelt. Er is niet alleen fysieke milieuvervuiling; er is ook sprake van een enorme geestelijke milieuvervuiling: de continue negatieve berichtgeving in de media, de angst die elke avond via geweldsfilms uitgezonden wordt, de voortdurende boodschap dat je alleen gelukkig wordt wanneer je product-x koopt zijn maar enkele voorbeelden van de geestelijke mileuvervuiling waar we elke dag aan bloot staan.

    Ik pleit ervoor om niet alleen de kinderen te leren spelen; maar ook de volwassenen te doordringen van de belangrijkheid van al die mooie creatieve vermogens die we gekregen hebben, en daarvoor kwaliteitstijd te claimen om hiermee aan de slag te mogen.

  11. Beste Paul,

    Ach wat is dit weer een inspirerende, uit het hart geschreven column. Als moeder, oma en verpleegkundige spreekt me dit zo aan want ook ik heb moeten leren en ervaren dat naar je hart luisteren, vertrouwen hebben je verder brengt dan het ‘denk-wezen’.
    Heel veel dank voor uw wijze inspirerende woorden, dit is wat mensen nodig hebben.

    Hartelijke groet, Michelle

  12. Met veel genoegen heb ik uw column gelezen, het inspireert mij en daardoor blijf ik bij de les.De grootste zekerheid is immers de wijsheid van het hart.
    Het is een kompas met name bij ontij, storm en wisselvallig weer.
    Ik hoop deze boodschap ook aan mijn studenten uittedragen

  13. …als moeder van 2 opgroeiende jongens én docent in het HBO, onderschrijf ik met heel mijn hart de inhoud van uw column!
    Met name de laatste alinea omvat wat ik al jaren tracht uit te dragen en vorm te geven. Vaak een lastige opdracht in omgevingen waar dit bewustzijn nog niet is.

    Hele hartelijke groet! Jessica de Haan

  14. Beste Paul,

    Ik ben naar een lezing van Marja de Vries geweest “De hele olifant in beeld”, ik heb haar boek gekocht, ik kwam u tegen in het voorwoord daarin. Als moeder en (oppas)oma ben ik het over de ontwikkeling van het kind helemaal met jullie eens.
    De stelling van mijn moeder was: “een goede en liefdevolle opvoeding gaat een levenlang mee”, daar ben ik het ook mee eens.

    Vriendelijke groet, Nelly Buquet

  15. Alles wat op dit moment gebeurt is een logisch gevolg van de bewuste acties, van één ieder, die tot op dit moment zijn en worden genomen. Wellicht de stap naar (spirituele?) volwassenheid. Deze crisis zal zich in de loop van tijd bewijzen als een noodzakelijk verandering voor herstel en om gezond en in balans te kunnen leven.
    Alhoewel politiek nog reageert in angst en het ‘oude leven’ in ere wilt herstellen, vormt er een nieuwe maatschappij om de politiek heen die kiest voor een andere richting.
    Laten we ons verheugen op de toekomst, deze is zo mooi als we ons zelf kunnen voorstellen. Let’s play.

    Dank voor de column, weer erg inspirerend en met prachtige inzichten.

"Wat is uw reactie? Mede namens de andere lezers bedankt voor het toevoegen van uw bijdrage. Laat een reactie achter, of reageer op elkaar. Bedankt aan alle lezers die dit weblog verrijken met een persoonlijke reactie." - Team pauldeblot.nl

NB: Uw emailadres wordt nooit gepubliceerd. Reacties met meer dan één link worden eerst gecontroleerd. Link alleen naar relevante websites. Gebruik uw reactie niet voor commercie.


7 + 1 =