Crisis

De Europese eenheid is schijnbaar gered. De EU vindt dat Griekenland dankbaar moet zijn, maar de Grieken ervaren de deal als een vernedering. Het gaat daarbij niet om de redding van Griekenland, maar om het veiligstellen van de financiële belangen van de rijke Europese landen en van de banken. Hier werd onderhandeld en besloten door de ministers van financiën, niet door welzijnswerkers. Het tragische is dat de crisis van Griekenland eenzijdig wordt gezien als een geldkwestie en niet als een probleem van het welzijn van mensen.

De verkiezingen zijn achter de rug en Nederland blijkt nog moeilijker bestuurbaar te zijn geworden. De onderlinge strijd van de politieke partijen is verscherpt door hun EGO-cratie. Deskundigheid schijnt tegenwoordig minder belangrijk te zijn.

Nederland behoort tot de rijke landen van de wereld en toch blijkt er een opvallende groei te zijn in de behoefte aan voedselpakketten voor de armen. Dat verschijnsel doet zich ook in andere rijke landen voor. Er is schijnbaar iets mis met onze economie. Steeds meer studies tonen aan dat ons huidig economische systeem niet werkt.

We zijn in een stroomversnelling van veranderingen geraakt en weten ons geen raad. Een onbeheersbare stroom vluchtelingen die niet zal afnemen zolang het oorlogsgeweld voortduurt, de jihad en de ebola-epidemie zijn angstaanjagende beelden geworden. Wat biedt 2015 voor mogelijkheden?

De media overweldigen ons met beelden van ellende die we niet meer kunnen verwerken. De ebola-crisis, terreur, natuurrampen, hongersnood, werkeloosheid. Het lijkt op een uitzichtloze wereld. Daarnaast kan er in onze directe nabijheid iets gebeuren dat ons diep raakt, zoals het verlies van een geliefde, een ongeluk, een dodelijke ziekte, een stukgelopen gezin. We kunnen ons hierbij zo verloren voelen, dat we diepe eenzaamheid en verlatenheid ervaren en ons laten gaan. We raken dan gemakkelijk in paniek en proberen alles onder controle te houden, maar controle verstikt onze innerlijke kracht om een uitweg te vinden.

Nederland behoort tot één van de rijkste landen van de wereld en toch is het beroep op de voedselbanken sterk gegroeid. Door de kredietcrisis sluiten veel ondernemingen hun deuren en verliezen werknemers hun vaste baan. In de horeca is nu 60% van het personeel een flexwerker en in de thuiszorg voor ouderen is er behoefte aan flexibiliteit en bezieling die niet in een cao is vast te leggen.

Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan en daarmee eindigde de Tweede Wereldoorlog. Er zijn miljoenen slachtoffers te betreuren en twee steden zijn door de atoombom in de as gelegd. Er is vrede, maar paradoxaal genoeg blijft het oorlogsgeweld nog steeds smeulen. Denk hierbij aan de politionele acties in Indonesië, de oorlogen in Korea en Vietnam, de godsdienstconflicten in het Midden-Oosten en de bloedige spanningen in Afrika en de Oekraïne.

De crisis slaat hard toe als we naar de gevolgen kijken. De werkloosheid is jarenlang niet zo hoog geweest en veel mensen hebben schulden. Toch hoopt men dat het ergste leed voorbij is en telkens lees ik dat het beter gaat. Er wordt in elk geval van alles gedaan om de crisis te bestrijden. Er komen steeds weer nieuwe maatregelen, maar een verbetering op het ene vlak betekent vaak een verslechtering op het andere.

De topbijeenkomst over nucleaire veiligheid is voorbij en iedereen haalt opgelucht adem. Er is gelukkig niets voorgevallen. De veiligheidsdiensten hebben hun werk goed gedaan. De angst voor een onveilige situatie was de grootste zorg van de verantwoordelijke autoriteiten. Bij dit evenement zagen we duidelijk hoe het politieke beleid sterk werd bepaald door angstmanagement.

Wat brengt 2014 ons? De berichten zijn tegenstrijdig. Aan de ene kant gaat het beter, want de koopkracht groeit. Maar tegelijkertijd dreigen er nieuwe ontslagen. Bezuinigingen blijven eveneens doorgaan. De situatie blijft zorgelijk.

Bezuiniging is nu een alles vernietigend virus geworden dat in alle geledingen van de maatschappij is doorgedrongen en al verschillende epidemieën heeft veroorzaakt. Voor de economische ontwikkeling blijkt dit virus dodelijk te kunnen zijn. Het ontslag is wellicht één van de ergste vormen van bezuiniging, want de werknemers kunnen zich daartegen nauwelijks verweren. Beide hebben alles met elkaar te maken.

Ik vraag me vaak af of we in ons beleid nog beseffen dat het om mensen gaat. Het is alsof we behandeld worden als machine-onderdelen, zoals Charlie Chaplin dat zo concreet weergaf in zijn film Modern Times. In ons bureaucratisch systeem gaat het niet meer om mensen met een menselijk gelaat maar om nummers van machine-onderdelen die moeten passen. De grootste zorg van de machinist is de machine goed te onderhouden, te zorgen dat die met de voorgeschreven onderdelen werkt en die goed geolied laten lopen, alles volgens het instructieboekje.