Crisis

De crisis krijgt angstwekkende vormen en er ontstaat paniekvoetbal in het beleid. Het is begrijpelijk dat men naar de weg zoekt van de minste weerstand, dat is een steeds dieper ingrijpende bezuiniging. Men denkt vaak de problemen gemakkelijker te kunnen oplossen door te bezuinigen, door mensen te ontslaan, door efficiënter te werken. Dat brengt een steeds strengere controle met zich mee. Het leidt tot meer regels en een nog ingrijpender digitalisering van het leven.

Niemand kan ontkennen dat we in een diepe crisis zitten en dat er iets moet gebeuren. Duidelijk is ook dat het om een financiële crisis gaat die zich heeft uitgebreid tot andere gebieden. De oplossing om te bezuinigen gaat niet verder dan het financiële niveau en zal weinig ruimte bieden voor blijvende verbetering. Het beperkt zich tot het gesloten geldsysteem, waardoor de chaos eerder wordt versterkt dan opgelost.

Iedereen is zich bewust van de economische crisis en allen zijn we op zoek naar een oplossing. Het politieke beleid werkt vooral aan bezuinigingen. Deze eenzijdige aanpak werkt averechts omdat daarmee de eigen creativiteit en verantwoordelijkheid van de mensen sterk beperkt wordt. Een andere minstens even grote destructieve crisisfactor wordt hierbij vaak over het hoofd gezien. Dat is de macht van de bureaucratie, die zich vaak ontplooit als een dictatuur waarbij elke democratische inbreng in de kiem wordt gesmoord.

Ik las in de krant dat ondanks alle inspanningen van corporaties en gemeenten het aantal huisuitzettingen nog steeds stijgt. Hierbij is coulance ver te zoeken. Het verhaal wordt verteld van iemand die op 5 december door Vestia uit zijn huis werd gezet waar hij al 35 jaar woonde. Hij had drie maanden zijn huur niet betaald en staat nu op straat, midden in de winter. Alles is volgens de standaardprocedures verlopen en de uitspraak van de rechter is nageleefd. Vestia, waarvan de leiding zelf in opspraak is, beroept zich erop rechtmatig jegens de huurders te handelen.

De radicale beslissing van de politieke tegenstanders VVD en PvdA om te gaan samenwerken geeft hoop in het dieptepunt van de crisis. Dit lofwaardig besluit is jammer genoeg vastgelopen door de destructieve kracht van de democratie waar Plato reeds op wees. Democratie loopt volgens hem uit op anarchie als het leiderschap op het zijnsniveau ontbreekt. De samenhang om het menselijk welzijn te garanderen gaat dan verloren.

De crisis slaat hard toe en de bezuinigingen blijven een onheilspellende bedreiging voor menig huishouden. Velen voelen zich arm en radeloos. Hoe is dit mogelijk want Nederland is toch een rijk land vergeleken met veel arme landen?

Een crisis kenmerkt zich doordat vertrouwde zekerheden wegvallen. De verstandelijke berekenbaarheid van de situatie valt weg in de crisis en men raakt in paniek. Dat is op bijna alle niveaus herkenbaar, zoals bij de Europese samenwerking en in het politieke beleid door de onbeheersbaarheid van het bankwezen. Er is nieuw inzicht nodig om te beseffen wat er gaande is en waar het eigenlijk om gaat. Dat is de vraag van de zin van ons leven, een vraag die niet door het verstand alleen kan worden beantwoord.

De ouderen onder ons kunnen zich de naoorlogse crisis nog herinneren. Nederland lag in puin en alles moest opnieuw worden opgebouwd. Het waren vooral de jonge mensen die de energie opbrachten om geld te maken en iets groots op te bouwen. Deze generatie van vernieuwers is oud geworden en hun energiekracht is verzwakt. Ze beschikken wel over een rijke ervaring, maar de wereld verandert zo snel dat ze het niet meer kunnen bijhouden. Het zijn de jongeren, die door hun jeugdige energie in staat zijn verre reizen te maken en meer vertrouwd zijn met de technologische ontwikkelingen. Zij weten de crisis te overleven maar ze krijgen helaas vaak niet genoeg kansen.

Europa loopt gevaar uiteen te vallen. De gevolgen van de economische crisis die men ook in Nederland begint te voelen, zijn nog niet te overzien. Alles zal duurder worden en vaak zelfs onbetaalbaar. De inkomsten zullen afnemen en de werkloosheid zal stijgen. Met name de jongeren, die de toekomst moeten opbouwen, zullen eronder lijden. Het geldgraaibeleid van de banken is uitgelopen op een vertrouwenscrisis, met verlies van saamhorigheid als gevolg. Deze verdeeldheid komt vooral in de politiek sterk tot uiting. De eenheid van Europa is in gevaar, maar ook die van Nederland.

Verschillende instanties wijzen op de onbetaalbaarheid van onze verzorgingsstaat. De verzorgingsstaat is een grote verrijking waar we trots op kunnen zijn. Helaas is daarmee tegelijkertijd ook een verarming ontstaan van de verantwoordelijkheid, verantwoordelijkheid voor zichzelf en die voor anderen.

De crisis dwingt de regering tot radicale bezuinigingen die menigeen tot wanhoop drijft. Bezuiniging vraagt altijd offers. Pijnlijke ingrepen zijn niet te ontkomen. In een crisis wordt er veel onmogelijk maar er blijft ook nog veel over wat wel mogelijk is maar niet als mogelijk wordt gezien. Het Grieks kent het woord Kairos in de betekenis van Krisis als kans. Elke Crisis is ook een kans en is er nog veel mogelijk, vooral op kleinschalig niveau.

Iedereen beseft de diepe crisis die ons overvalt en iedereen begrijpt dat er iets aan gedaan moet worden. Maar het vreemde is dat men herstel zoekt in de terugkeer naar het oude dat nooit meer terugkomt. De crisis wordt vooral gezien als een financiële ramp, terwijl de crisis veel meer omvat. De financiële crisis is het gevolg van een morele crisis door een ongebreidelde hebzucht en machtstreven.